Bir Temel Hak Olarak
Vatandaşlık Gelirine Doğru

“Çalışmayana ekmek yok”... sorgusuz sualsiz kabul edilecek bir gündelik hikmet gibi geliyor kulağa. Kapitalist sistemin zihinlerde “doğallaştırdığı” bir kabul... Oysa biliyoruz ki, çalışacak iş bulabilmek, tercihe bağlı değil; dolayısıyla çalışmamanın “tembellik” ya da “asalaklıkla” hiç ilgisi olmayan nedenleri var. Ayrıca, çalışamayacak durumda olanların da varlığı malûm.

“Çalışmayana ekmek yok”... sorgusuz sualsiz kabul edilecek bir gündelik hikmet gibi geliyor kulağa. Kapitalist sistemin zihinlerde “doğallaştırdığı” bir kabul... Oysa biliyoruz ki, çalışacak iş bulabilmek, tercihe bağlı değil; dolayısıyla çalışmamanın “tembellik” ya da “asalaklıkla” hiç ilgisi olmayan nedenleri var. Ayrıca, çalışamayacak durumda olanların da var olduğu malûm. Bunları hatırlayınca, asıl hikmet şu soruyu sormakta: “Çalışmayan, çalışamayan, ölsün mü?” Toplumun, çalış(a)mayanlara ve yoksullara karşı bir sorumluluğu yok mu?

Thomas More’dan Thomas Paine’e, Charles Fourier’den John Stuart Mill ve Bertrand Russell’a dek birçok düşünürün, kapitalizme yönelttiği temel bir ahlâkî itirazın hareket noktası, bu yalın sorulardı. Ayşe Buğra ve Çağlar Keyder, derledikleri makalelerle, bu düşünsel mirasa da yaslanarak, temel gelir veya vatandaşlık geliri kavramını tartışmaya getiriyorlar: Her vatandaşa, sadece bu toplumun bir ferdi olmalarıyla hak ettikleri, koşulsuz bir asgari gelir...

Neoliberalizmin verimsizliği “değersiz hayat” addeden küstahlığının da, sosyal refah devletinin parlak zamanında iş gören korporatist anlayışın da, temel gelirin bir sosyal hak olarak kurumlaştırılmasını “palyatif tedbir” olarak küçümseyen radikal çehreli sinik yaklaşımların da dışında bir açılım bu. Emek piyasasına değil sosyal haklara dayalı çözümlere vurgu yapan, meseleyi teknokratik değil ahlâkî-politik olarak koyan bir açılım. Derlemedeki katkılar, farklı ülkelerdeki deneyimleri ve konunun değişik boyutlarını gündeme getiriyorlar.

Kitapta yer alan bölümler
Temel Gelir: Küreselleşen Dünyada Yoksullukla Bir Mücadele Yöntemi Guy Standing
İktisat Aklına Sokulan Siyasal Çomak: Vatandaşlık Geliri Ahmet İnsel
Temel Gelir, Paydaş Geliri Transferleri ve Sınıf Analizi Erik Olin Wright
Eşitçilik Bilmecesi: İstihdam, Ücret Eşitsizliği, Sosyal Harcamalar ve Yoksulluk Arasındaki İlişkiler Bea Contillon, Ive Marx, Karel Van den Bosch
Yoksullukla Mücadelede İnsanı ve Etkili Bir Yöntem: Nakit Gelir Desteği Ayşe Buğra, N. Tolga Sınmazdemir
İspanya Krallığı’nda Temel Gelirin Aşamalı Kabulü ve Bu Önerilerin Cumhuriyetçi Gerekçeleri Daniel Raventos
İtalyan Refah Sisteminde Sosyal İçerme Amaçlı Asgari Gelir Desteğini Denemek David Benassi, Enzo Mingione
Refah Devletinin Sadakası Mı, Ekonomik Gereklilik Mi? Namibya ve Güney Afrika’daki Temel Gelir Yardımı Tartışması Dirk Haarmann
Asgari Gelir’den Vatandaşlık Gelirine: Brezilya’da Gelir Aktarımı Programları’nın Gelişimi Marina Ozanira da Silva e Silva
Kanada’da Evrensel Programların Kurulması ve Sürdürülmesi: Gönülleri ve Zihinleri Kazanmak Myron J. Frankman

Yükseköğrenimini Kanada’da tamamladı ve McGill Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden doktora aldı. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu merkezinin kurucu başkanlarından biri olan Buğra, aynı üniversitenin Atatürk Enstitüsü’nden emekli oldu. İktisadi düşünce tarihi ve iktisat metodolojisi, karşılaştırmalı Sosyal Politika, gelişme iktisadı gibi konularda araştırmalar yapmış, Türkiye’de ve yurtdışında kitaplar ve makaleler yayımlamıştır.

Yazdığı kitaplar: İktisatçılar ve İnsanlar (Remzi Kitabevi, 1989; İletişim Yayınları, 1995), State and Businessmen in Modern Turkey (State University of New York Press, 1994; Türkçesi: Devlet ve İşadamları, İletişim Yayınları, 1995), Islam in Economic Organizations (TESEV/Friedrich Ebert Vakfı, 1999), Devlet-Piyasa Karşıtlığının Ötesinde (İletişim Yayınları, 2000), New Capitalism in Turkey: The Relationship between Politics, Religion and Business (Osman Savaşkan ile, Edward Elgar Publishing, 2014, Türkçesi: Türkiye’de Yeni Kapitalizm: Siyaset, Din ve İş Dünyası, İletişim Yayınları, 2014); Social Policy in Capitalist History: Perspectives on Poverty, Work and Society (Edwar Elgar Publishing, 2024, Türkçesi: Kapitalizm Tarihi İçinde Sosyal Politika:
Yoksulluk, Çalışma ve Toplum, İletişim Yayınları, 2024).

Derlediği kitaplar: State, Market, and Organizational Form (Behlül Üsdiken ile, Walter de Gruyter, 1997), Sosyal Politika Yazıları (Çağlar Keyder ile, İletişim Yayınları, 2006), Bir Temel Hak Olarak Vatandaşlık Gelirine Doğru (Çağlar Keyder ile, İletişim Yayınları, 2007), Reading Karl Polanyi for the 21st Century: Market Economy as a Political Project (Kaan Ağartan ile, Palgrave Macmillan, 2007; Türkçesi: 21. Yüzyılda Karl Polanyi’yi Okumak: Bir Siyasi Proje Olarak Piyasa Ekonomisi, İletişim Yayınları, 2009).

Ayşe Buğra, Karl Polanyi’nin Büyük Dönüşüm adlı eserini Türkçe’ye çevirmiştir. (Alan Yayıncılık, 1986; İletişim Yayınları, 2000).

Osman Savaşkan ve Mehmet Ertan’ın derlediği Türkiye’nin Büyük Dönüşümü: Ayşe Buğra’ya Armağan kitabı, Kasım 2018’de İletişim Yayınları’ndan çıkmıştır. Buğra, Devlet ve İşadamları kitabıyla 1995 yılında Sedat Semavi Ödülü’nü, gelişmekte olan ekonomiler ve küresel düzeyde sosyal politikalar konusundaki araştırmalara katkısı nedeniyle 2015 Dünya Bilim Akademisi (World Academy of Sciences - TWAS) Sosyal Bilimler Ödülü’nü, 2021 yılında da Türkiye PEN Yazarlar Derneği’nin Duygu Asena Ödülü’nü almıştır. Kendisi Türkiye Bilim Akademisi Derneği üyesidir.

Halen State University of New York, Binghamton ve Koç üniversitelerinde öğretim üyesi olarak çalışan Çağlar Keyder, Boğaziçi Üniversitesi’nden emekli olmuştur. İktisat tarihi alanındaki doktorasını University of California, Berkeley’den almıştır; araştırmaları tarihsel sosyoloji, ekonomi politik, kent sosyolojisi ve sosyal politikalar alanında yoğunlaşmaktadır. Eserleri arasında Türkiye’de Devlet ve Sınıflar (İletişim, 1989), Ulusal Kalkınmacılığın İflası (Metis, 1993), Memalik-i Osmaniye’den Avrupa Birliği’ne (İletişim, 2003) ile derlediği Doğu Akdeniz’de Liman Kentleri (Tarih Vakfı, 1994), İstanbul: Küresel ve Yerel Arasında (Metis, 2000), Mekân ve Millet (Koç Üniversitesi Yayınları, 2018) bulunmaktadır.

Üst Başlık Bir Temel Hak Olarak
Kitabın Adı Vatandaşlık Gelirine Doğru
ISBN 9789750505164
Yayın No İletişim - 1240
Dizi Araştırma-İnceleme - 212
Alan Ekonomi, Politika/Siyaset
Sayfa 262 sayfa
En 130 mm
Boy 195 mm
Ağırlık 218 gr
Perakende Satış Fiyatı 235,00 TL
Baskı 4. baskı - Ekim 2019 (1. baskı - Ağustos 2007)
Çeviren İsmail Ferhat Çekem
Derleyen Ayşe Buğra, Çağlar Keyder
Editör Asena Günal
Dizi Kapak Tasarımı Ümit Kıvanç
Kapak Suat Aysu
Uygulama Hüsnü Abbas
Düzelti Asude Ekinci
Kapak Resmi Hakan Gürsoytrak
Baskı Sena Ofset
Cilt Sena Ofset