Çizgiler

Cem Dinlenmiş’in 2008-2018 arasında yayımlanan karikatürlerinden, hızla bayatlayan gündeme rağmen tekmili birden mizah.

İnsan ve hayvanın gündelik hayattaki karmaşık ilişkisi, birlikteliği, dostluğu, düşmanlığı zeka, mizah, hiciv, eğlence, ve usta işi çizgilerle bir araya geliyor.

Tekerlek öncesi dönemlerdeydi. İnsanlara “PERGELLİ ARABA” procesi yapmıştım. Çok şaşırdılar. Güldüler ama onu işe yaramaz buldular. Çöpe attılar. Yıllar sonra bir çöp karıştırıcısı benim bu procemi buldu. Ona bakarak hayal kurdu.

Tekerlek öncesi dönemlerdeydi. İnsanlara “PERGELLİ ARABA” procesi yapmıştım. Çok şaşırdılar. Güldüler ama onu işe yaramaz buldular. Çöpe attılar. Yıllar sonra bir çöp karıştırıcısı benim bu procemi buldu. Ona bakarak hayal kurdu.

Tekerlek öncesi dönemlerdeydi. İnsanlara  “PERGELLİ ARABA” procesi yapmıştım. Çok şaşırdılar. Güldüler ama onu işe yaramaz buldular. Çöpe attılar. Yıllar sonra bir çöp karıştırıcısı benim bu procemi buldu. Ona bakarak hayal kurdu. Pergelin ucundaki çemberi hissetti ve tekerleği keşfetti.

Daha önce Orası Öyküleri ve Herkes Aşağı İnsin kitaplarını yayımladığımız Ender Özkahraman’dan yine “ora”ya ve “onlar”a dair çizgiler... Özkahraman'ın insani, içten bakışının ortaya çıkardığı, hüzünlendiren ve illa ki gülümseten öyküleri çizginin gücüyle birleşerek, "son kullanma tarihi" kolay kolay geçmeyecek bir hale geliyor.

Tekerlek öncesi dönemlerdeydi. İnsanlara “PERGELLİ ARABA” procesi yapmıştım. Çok şaşırdılar. Güldüler ama onu işe yaramaz buldular. Çöpe attılar. Yıllar sonra bir çöp karıştırıcısı benim bu procemi buldu. Ona bakarak hayal kurdu. Pergelin ucundaki çemberi hissetti ve tekerleği keşfetti.

Tekerlek öncesi dönemlerdeydi. İnsanlara “PERGELLİ ARABA” procesi yapmıştım. Çok şaşırdılar. Güldüler ama onu işe yaramaz buldular. Çöpe attılar. Yıllar sonra bir çöp karıştırıcısı benim bu procemi buldu. Ona bakarak hayal kurdu. Pergelin ucundaki çemberi hissetti ve tekerleği keşfetti.

Tekerlek öncesi dönemlerdeydi. İnsanlara “PERGELLİ ARABA” procesi yapmıştım. Çok şaşırdılar. Güldüler ama onu işe yaramaz buldular. Çöpe attılar. Yıllar sonra bir çöp karıştırıcısı benim bu procemi buldu. Ona bakarak hayal kurdu. Pergelin ucundaki çemberi hissetti ve tekerleği keşfetti. Tekerlek insanların çok işine yaradı ve binip arabalarına çekip gittiler. Bu kitap da bir çöp. Çöp karıştırıcılarının hizmetine sunuldu.

Behiç Ak’tan iletişimin şekil ve içerik değişimine dair, vurdumduymazlığın sınırları hakkında en yeni karikatürler.

Piyale Madra’nın Radikal’de çizdiği, çocukluğun masumiyetini ve hayatın gerçekliğini biraraya getirdiği karikatürler... Çocuklara bakarken dışımızda gördüğümüz ancak hayatımızda varolduğundan/varolacağından emin olduğumuz ilişkiler ve diyaloglar üzerine çizgiler dünyasından neşeli örnekler.

Behiç Ak’ın yeni albümü 17 Ağustos Körfez Depremi’nden sonra “bizzat” yerinde görülmüş, duyulmuş, gözlenmiş, hatta yaşanmış olaylardan yola çıkılarak çizilen “acı ama, gerçek” karikatürleri biraraya getiriyor.

Tehlikeli İlişkiler, Ramize Erer’in çizgilerinden yapılmış özenli bir derleme. Kadınla erkeğin “tehlikeli” birlikteliği üzerine, felsefesi yerinde, mevzusu derin, balonları dopdolu çizgiler... Hayatın kapsama alanından hüzünlü matrak, düz çapraşık, heyecanlı yeknesak ilişkiler, çarpıcı enstantaneler.

Aslında bu bir çizgi albüm değil. Balonlarda yer alan metinlere bakarsak bir anlamda öykü kitabı diyebiliriz. Ya da her biri kısa metrajlı filme konu olabilecek yoğunlukta onlarca ayrı öyküden oluşan, sahne planlarının titizlikle resmedildiği senaryo metinleri.

Kadın-erkek ilişkileri, insan-teknoloji ilişkisi, yalnız insanlar, tartışan adamlar, konuşan kadınlar, soru soran çocuklar, cevap veren çocuklar... İdam mahkumunun, ipi boynuna geçirmek üzere olan cellada “Afedersiniz, kalp pilim var... Bi sakıncası olur mu acaba?” diye sorduğu bir dünya...

Kadınların ve ‘“dolayısıyla” bıyıklı-bıyıksız erkeklerin çizgiler, balonlar üzerinden akan hikayeleri. Sevgili arayanlar, sevgili değiştirenler, sevgili bulamayanlar, anne-baba baskısı, orgazm, doyumsuzluk, şiddetli geçimsizlik, evden kaçanlar, eve hapsolanlar, “adam” edilenler, edilemeyenler...

On yaşını geçmiş çocukların “olağan hal” olarak savaşı bildikleri yer Orası. Ender Özkahraman’ın Orası Öyküleri’nde, bu acılı dönemin yansımaları kadar, “bölge”nin daha önceki görece sakin yılları da var. Orası’nın mutlu çocukluklara sahne olabildiği yıllardan anılar, izler...

İlban Ertem’in bu çizgi romanı, taşradan İstanbul’a gelen bir gencin başından geçenler, geçebilecekler. İlban’ın çizgileri konuyla ilgili hemen hemen bütün klişeleri, olayları, kişileri, durumları kapsıyor. Bunun için de bir çizgi albümünde şimdiye kadar görmediğimiz tarz ve espride bir ‘köyden geldim şehire’ denemesi. Sıcak bir çizgi-kitap.

“Başlangıçta Muhlis Bey vardı”... Latif’in Behiç Pek’le birlikte yarattığı, 1980’ler boyunca Türkiye’nin en popüler çizgi kahramanı olan, ismi sıralara, tişörtlere yazılan Muhlis Bey. Muhlis Bey Mithat’ı yanına çırak olarak aldı. “Yavllum Mittat”, epey ünlenip bazı anlaşmazlıklar da çıkınca, ayrılıp kendi işini kurdu; “ustta” oldu.

Türkiye’de fantastik çizgi öyküye/romana ilk cesaret edenlerden biri, Nuri Kurtcebe. Boyut Farkı albümü, soyut anlatımlarıyla, uzaylı ve hiçbir yerli garip yaratıklarıyla, fantastik öykülerinin kimi zaman fonunda kimi zaman göbeğinde göz kırpan tanıdık manzaralarla, Nuri Kurtcebe’nin en uçuk çalışmalarından bir demet.

Bünyesinde olgunlaştıkları mizah dergilerinin sınırlarını zorlayarak yeni çizgi roman çığırını açan kuşağın ilk akla gelen isimlerinden biri. Vicdan da “yeni” tip çizgi roman kahramanlarından... Bir sokak kedisi. İstanbullu.

Açıkça ve hakikaten, küçük memurların, işçilerin, emekli, dul ve yetimlerin, seyyar-cıların, konducuların, mahalle delikanlılarının, “gayrımeşru alem”in ufaklarının ve öğrencilerin tarafını tutan, muzip ve acı, keskin gözlemci ve her şeye rağmen hayata sarılma coşkusunu öne çıkaran çizgi öyküler.

“...Evet, karikatür genç bir şey. Genç derken, tanımlayalım tabiî, kime, neye genç diyorum. Ben maddî ve manevî yatırımını yapmamış, bu yüzden de sürüp giden düzene eklemlenmemiş insanlara genç diyorum. Gençler topluma dışarıdan bakabiliyorlar, kendilerini henüz kafese girmiş biri gibi görmediklerinden rahatça gülüp dalgalarını geçebiliyorlar.

“...ne bileyim, bazen işimi tuhaf ve komik bulduğum oluyor mesela... Yani, bu yaşa geldik, hala böyle mikiler çiziyoruz falan gibi. Ama bazen de işimin ciddiyeti beni kara kara düşündürüyor doğrusu. Bazen karikatürcü olmanın yalnızlığı, ne kadar toplumsal, kitlesel bir şey gibi gözükse de toplum dışılığı... "