Şekâvet, Hıyânet, İsyan
Geç Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Eşkıyalık

Şekâvet, Hıyânet, İsyan’da 19. yüzyıl Osmanlısı’ndan Cumhuriyet’e uzanan dönemde, genel olarak eşkıyalık olarak adlandırılan, kaçakçılık ve isyan hareketlerini de içeren pratikler ve söylemler ele alınıyor.

Şekâvet, Hıyânet, İsyan’da 19. yüzyıl Osmanlısı’ndan Cumhuriyet’e uzanan dönemde, genel olarak eşkıyalık olarak adlandırılan, kaçakçılık ve isyan hareketlerini de içeren pratikler ve söylemler ele alınıyor. Yalçın Çakmak ve Ahmet Özcan’ın derledikleri kitapta, devletin ve karşı direnç merkezlerinin nasıl konum- landıklarına ışık tutuluyor. Balkanlar’da, Anadolu, Kürdistan ve Arap vilayetlerinde tırmanan şiddeti denetim altına almak adına yapılan ıslahatlardan ve eşkıyalığın farklı alanlardaki görüngülerinden hareket ederek, devlet söylemi ve pratiklerinde, toplumsal yaşamda, edebiyatta, sinemada ve folklorda eşkıyalığın tezahürleri inceleniyor.

Alişar Akpınar, Toygun Altıntaş, Suavi Aydın, Salih Başkutlu, Mustafa Batman, Ercan Çağlayan, Yalçın Çakmak, Özgür Çataltepe, Erdal Çiftçi, Cevat Dargın, Kudret Emiroğlu, Serdar Erkan, Mehmet Ertan, Fatih Gencer, İlker Kiremit, Ümit Kurt, Orhan Örs, Ahmet Özcan, Mehmet Yıldırım, Abdulazim Şimşek, Serhat Aras Tuna, Murat Yağcı ve Eren Yıldırım’ın makaleleri eşkıyalık olgusu ve anlatılarını farklı açılardan ele alıp, zengin ve derinlikli bir analiz sunuyorlar.

“[Osmanlı mantığı içinde] yönetimdeki temel sorunlardan biri, vergi, yağma ve haraç düzeninin (...) mülkiyet haklarıyla ilişkili olarak hukuk ve siyaset ile beraber ideoloji ve söylem açılarından tanımlanıp ayırt edilmesi konusunda yöneticilerin gönülsüz olmasıdır. Bu işleyiş, modern hukukun en temel ilkeleri olan, kişiye, zamana, mekâna göre değişmemesi gereken kanun uygulamalarını Cumhuriyet döneminde de mahkûm etmiş ve sürekli yenilenen klik/kadrolar, defaten yeni olduğunu iddia ettikleri uygulamalarla ‘eşkıyalık yapmış’, bu nedenle de yönetilenlerden eşkıyalıklar yaratmışlardır.”

Kudret Emiroğlu

Kitapta yer alan bölümler
Şekâvet, Hıyânet, İsyan’da Yeni Anlatılar Kudret Emiroğlu
Osmanlı Devleti’nin Nazarında 19. Yüzyıldan 20. Yüzyılın İlk Çeyreğine Değin Akçadağ’da Şekâvet Yalçın Çakmak
Firar, Şekâvet ve Hıyânet: Erken Cumhuriyet Dönemi Türkiye’de Asker Kaçaklığı, Eşkıyalık ve Ölüm Cezası Ahmet Özcan
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Bir “Eşkıyalık Efsanesi”: Koçan (Koçuşağı) Aşireti (1890-1938) Cevat Dargın
Katliamdan İsyan Üretmek: Koçgiri Özgür Çataltepe
Osmanlı İmparatorluğu’nda Tütün Kaçakçıları, Kolcular ve Reji Şirketi (1883-1908) Mustafa Batman
Merkezîleşen Osmanlı Sisteminde Yer Bulmaya Çalışan Bir Kürt Miri: Emir Bedirhan İsyankâr Bir Eşkıya mı? Ulusal Bir Kahraman mı? Alişan Akpınar
Soygundan Pogroma: Tokat’ta Eşkıyalık ve “Ermeni Meselesi” Toygun Altıntaş
Eşkıyalıktan Tebaalığa: 19. Yüzyılın İlk Yarısında Sincarlı Yezîdîler Fatih Gencer
Tanzimat’tan Tunceli Kanunu’na Kadar Dersim’de Eşkıyalık Sorunu Mehmet Yıldırım
“Asi”, “Eşkıya” ve “Kaçakçı”: Kemalist Söylemde Kürtlüğün Üç Hali Ercan Çağlayan
Üç Tarz-ı Eşkıyalık: II. Abdülhamid Döneminde Van Vilayeti ve Çevresinde Sıradan, Aşiretsel ve Politik Eşkıyalık Erdal Çİftçi
Dürzîlerde Eşkıyalık Hareketleri İlker Kiremit
Reşkotan Aşireti Reisi Mıstı Quto: Bir Halk Kahramanı mı? Yoksa Eşkıya mı? Orhan Örs
Sarıkeçililerin “Eşkıyalığı” ve Konya Delibaş İsyanı Üzerine Suavi Aydın, Murat Yağcı
İttihat ve Terakki İktidarının Diyarbekir’de Eşkıyalığa Bakışı: Mardin, Silvan ve Beşiri Teftiş Raporu (12-21 Temmuz 1913) Serhat Aras Tuna
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Geçişte Araf’ın Modern Eşkıyaları: Savaş Ağalarından Şehir Seçkinlerine Antep’te Bir Mülkiyet Transferi Hikâyesi Ümit Kurt
Ezilenlerin Perspektifinden Yazılan Tarih: Sosyal Eşkıya Olarak İnce Memed Mehmet Ertan
Kahraman Kişilikten Güldürü Nesnesine Dönüşen Eşkıya Portresi: Türkiye Sinemasında Eşkıyalık (1948-1996) Abdulazim Şimşek
Zeybek Eşkıyalığını Görmek ya da Görmemek: İdeolojik ve Edebî Bir Sorun Serdar Erkan
Osmanlı Devleti’nin Eşkıyalığı Önlemek İçin Yaptığı Yasal Düzenlemeleri “Rumeli’de Eşkıyayla Mücadele Komisyonlarının Vazifesine Dair Tâlimatnâme” Bağlamında Okumak Salih Başkutlu
“Bir Ayrılık, Bir Yoksulluk, Bir Ölüm”: Erken Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Eşkıyalık (1919-1943) Eren Yıldırım

Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü’nde lisans (2005), yüksek lisans (2012) ve doktorasını (2018) tamamladı. Kızılbaş/Alevilik, Bektaşilik, Türkiye’de dinî ve etnik gruplar başta olmak üzere dinler tarihi, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi dinî, toplumsal ve siyasal yaşam çalışma alanları arasındadır. Sultanın Kızılbaşları: II. Abdülhamid Dönemi Alevi Algısı ve Siyaseti (İstanbul: İletişim Yayınları, 2019) kitabının yazarı olan Çakmak, aynı zamanda Kızılbaşlık, Alevilik, Bektaşilik: Tarih-Kimlik-İnanç-Ritüel (İmran Gürtaş ile birlikte, İletişim, 2015), Kürt Tarihi ve Siyasetinden Portreler (Tuncay Şur ile birlikte, İletişim, 2018) ve Huzursuz Bir Ruhun Panoraması: Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Edebiyat ve Düşünce Dünyası (Özge Dikmen ile birlikte, İletişim Yayınları, 2022) başlıklı kitapların da derleyenlerindendir. 2013-2018 yılları arasında Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü, 2019 yılından itibaren de Munzur Üniversitesi Tarih Bölümü’nde akademik çalışmalarını sürdürmekte olup, 2019 yılında Tarih Vakfı Mütevelli Kurulu üyeliğine seçilmiştir. İlgi alanları ve entelektüel meraklarına yönelik kitap çalışmalarına da editörlük yapan Çakmak’ın aynı zamanda kitap bölümü ve müstakil olarak yayımlanmış birçok ulusal ve uluslararası makalesi bulunmaktadır.

1982 yılında Konya’da doğdu. Lisans eğitimini Yıldız Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde 2006 yılında tamamladı. Yüksek lisans eğitimini Sabancı Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü’nde Edmund Burke’ün siyasal düşüncesi üzerine yazdığı tezle 2009 yılında tamamladı. Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde başladığı doktora eğitimini ise “Modern Türkiye’de Son Kürt Eşkıyalık Çağı” adlı teziyle 2014 yılında tamamladı. Özcan, halen İstanbul Gedik Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak ders veriyor. Özellikle siyasal düşünce ve Türkiye siyasetine yoğunlaşan Özcan’ın Türkçe, İngilizce ve Fransızca makaleleri ve kitap bölümleri ile çeviri çalışmaları yayımlanmıştır.
ahmetozcan.org/ayrimcisozluk.blogspot.com

Kitabın Adı Şekâvet, Hıyânet, İsyan
Alt Başlık Geç Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Eşkıyalık
ISBN 9789750534645
Kapak Görseli Yalova şekâvetinde ölü ve diri ele geçirilen 4 şakînin fotoğrafı (Kaynak: İstanbul Üniversitesi, II. Abdülhamid Han Fotoğraf Albümleri Kataloğu)
Yayın No İletişim - 3271
Dizi Araştırma-İnceleme - 549
Alan Politika/Siyaset, Sosyoloji, Tarih
Sayfa 432 sayfa
En 150 mm
Boy 215 mm
Perakende Satış Fiyatı 355,00 TL
Baskı 1. baskı - Mart 2023
Editör Ahmet İnsel
Derleyen Yalçın Çakmak, Ahmet Özcan
Dizi Kapak Tasarımı Ümit Kıvanç
Kapak Suat Aysu
Uygulama Hüsnü Abbas
Düzelti Nebiye Çavuş
Baskı Ayhan Matbaası
Cilt Güven Mücellit