Özet: Bu yazı, güncel sosyal bilim yazınının en popüler analitik kurgusu “neoliberalizm” kavramı üzerine eleştirel bir değerlendirme sunarak kavramın analitik gücü ve sınırları üzerine bir tartışma zemini oluşturmayı amaçlamakta. Yazıda sunulan tartışma, şeyleşmiş ve sihirli bir anahtar işlevi gören bir kavram yerine, neoliberalleşmenin kendisinin tanımlanacak, incelenip açıklanacak ve de somut bağlamlarda bizzat araştırılacak bir olgu olarak ele alınmasının önemine dikkat çekmekte. Tartışmanın hareket noktasını ve dayanağını, neoliberalizm üzerine eleştirel olarak tanımlanabilecek sosyal bilim literatürü oluşturuyor. Yazı, neoliberalizm kavramının analitik popülaritesinin ve tanımlanmamış bir neoliberalizm kavramının sosyal bilim analizini ikame etmiş olmasının teorik ve politik problemlerine dikkat çeken ve neoliberalizmin/ neoliberalleşmenin nitelikli kavramsallaştırılmasını hedefleyen kuramsal yaklaşımları ele almakta. Sosyal bilim analizinde bu kadar sıklıkla kullanılan neoliberalizm kavramının, farklı teorik ve politik konumlardan ele alındığı zaman, başka tanımlamalara ve değişik olgulara denk geldiği gözleminden hareketle, tartışma seçili üç kuramsal yaklaşım üzerine odaklanmakta: Coğrafya disiplini ve kent teorisinin neoliberalizm kuramsallaştırması; neoliberalizmi yeni bir yönetim tarzı ve zihniyeti olarak ele alan teorik literatür ve neoliberalizmin kuramsallaştırılmasına antropoloji disiplini içinden eleştirel bir perspektif sunan çalışmalar. Sonuç bölümü ise bu yazıda neoliberalizm kuramsallaştırması üzerine yürütülen tartışmayı, Türkiye üzerine sosyal bilim analizi açısından ele alınabilecek olası sorunsallar ve tartışma soruları ile ilintilendirmeyi amaçlıyor.
Anahtar sözcükler: Neoliberalizm/neoliberalleşme, coğrafya disiplini ve kent teorisi, yönetim zihniyeti olarak neoliberalizm kuramları, antropoloji ve neoliberalizm çalışmaları, Türkiye çalışmaları.
