Yaşlı Gemici

(1772-1834) İngiliz lirik şair, eleştirmen ve filozof. 21 Ekim 1772 tarihinde Devon’ın Ottery St. Mary kasabasında, kasaba rahipliği yapan John Coleridge ve bir çiftçinin kızı olan Anne Bowdon’ın çocuğu olarak dünyaya geldi. On çocuğun en küçüğü olan Coleridge, ailenin gözbebeğiydi. Çocuk yaşta babasını kaybetmesinin ardından annesi onu Londra’daki bir yatılı okul olan Christ’s Hospital’a gönderdi. Coleridge burada ilk sonelerini ve şiirlerini yazmaya başladı. İlk öğrenimini tamamladıktan sonra Cambridge Üniversitesi’nde Jesus Kolej’e girdi. Fransız Devrimi’nden etkilenerek okulu terk etti ve reformcu harekete katıldı. Alacaklılar ve kötü giden ilişkiler nedeniyle Silas Tomkyn Comberbache adıyla hafif süvari birliğine yazıldı. Çok geçmeden askerlik hayatının kendine göre olmadığını anladı ve ağabeyi sayesinde, “akıl sağlığı” uygun olmadığı gerekçesiyle terhis edildi. Cambridge’e dönerek ünlü şair Robert Southey ile tanıştı; beraber Bristol’de bir komün kurma hayalleri vardı. 1794 yılında Southey’nin nişanlısının kız kardeşi Sara Fricker ile evlendi. Bu dönemde şiirlerini 1796 ve 1797 tarihli iki derlemede topladı; bir yandan da on sayılık bir ömrü olan The Watchman gazetesinde yazdı. Coleridge’in bu yıllarda William Wordsworth ile kurduğu dostluk, edebiyatın en verimli ilişkilerinden biri olmuştur. Birlikte yazdıkları Lyrical Ballads (Lirik Baladlar), Coleridge’in Yaşlı Gemici şiiriyle başlıyor ve Wordsworth’ün “Tintern Abbey” (Tintern Manastırı) şiiriyle bitiyordu. Bu dönemde tanıştığı Sara Hutchinson’a âşık olmuş, ona Dejection: An Ode (Keder: Bir Kaside, 1802) eserini atfetmiştir. 1799 yılında Wordsworth ile Almanya’yı ziyaret etti, Göttingen Üniversitesi’ne başladı ve Almanca öğrendi. Nevralji ve romatizma şikâyetleri olan Coleridge’in doktor reçetesiyle kullanmaya başladığı afyon kısa sürede bir bağımlılığa dönüştü. Sağlığının düzelmesi için seyahat ettiği Malta’da valinin yanında iki yıl özel kalemlik yaptı, Sicilya ve İtalya’ya seyahat etti. 1808 yılından itibaren on yıl boyunca konuşmalar yaptı ve dersler verdi; çağının en önemli Shakespeare eleştirmeni olarak görülür. 1810 yılında Wordsworth ile arası bozuldu; Coleridge bu dönemde intiharı düşündü. Afyonu bırakmak için son bir çabayla kendini Dr. James Gillman’a teslim etti. “Christabel” ve “Kubla Khan” şiirlerini 1816 yılında yayımladı; ertesi yıl Sibylline Leaves (Kehanet Yaprakları) yayımlandı. Hayatının son yıllarında muhafazakâr bir Hıristiyan radikal olarak ilahiyat ve siyaset-sosyoloji yazıları yazdı. Biographia Literaria (1817) bu eserlerden biridir. 1824 yılında Kraliyet Edebiyat Cemiyeti’ne seçildi. Coleridge, 25 Temmuz 1834’te Londra’nın Highgate semtinde, 18 yıl birlikte yaşadığı Dr. Gillman ve ailesinin evinde hayata gözlerini yumdu. Eski Highgate Şapeli’ne defnedilen naaşı 1961 yılında Highgate St. Michael’s Kilisesi’nin içine taşındı.