"Bu bebeğin annesi nerede?": Cinsiyet, babalık ve armağan ilişkileri
SEZAİ OZAN ZEYBEK
Özet: Bu makale iki ana tartışma çevresinde şekilleniyor. İlki bir baba olarak kızım Azade ile yaşadığım deneyimlere dayanıyor ve içinde yaşadığımız mekânların cinsi-yetçi-sınıfsal ayrımlarını ele alıyor. Zamanın temposu, günün nasıl bölündüğü, şehrin neresinin kim tarafından kullanılabileceği, angarya tabir edilen işlerin kime nasıl dağıtıldığı gibi meseleler, iktidar ilişkilerinin görünür olduğu önemli alanlar. Amacım, babalık üzerinden bu ilişkileri bir kere daha sorgulamak.
Yazının ikinci önemli tartışması, "angarya" işlere odaklanıyor. Ev işlerinin genellikle ücretlendirilmeyen ve hattâ görünmeyen bir emek cinsi olması, kadın çalışmalarında sık sık gündeme getirilen bir konu. Fakat burada savunacağım tez, görünmez/ucuz emek kavramından daha farklı olacak. Bakım işini, yani Azade ile olan ilişkimi bir "armağan ilişkisi" olarak değerlendirmenin belli noktalarda daha farklı bir analiz imkânı tanıdığını iddia edeceğim.
Armağan derken piyasa (sözleşmeye dayalı ekonomik değişim) ve sosyal devlet (bir havuzda toplanan değerin yeniden dağıtımı) gibi iki hâkim değiş-tokuş modelinin dışında kalan bir üçüncü modelden bahsediyorum. Bu kadar yaygın ve önemli olmasına rağmen armağanın genellikle diğer ikisinin bir türevi olarak ele alındığını (yahut tamamen yok sayıldığını), bunun da emek teorilerinde önemli bir eksiğe işaret ettiğini göstereceğim-.
Anahtar sözcükler: Toplumsal cinsiyet, armağan, şehir, emek teorisi, babalık
***
