Makine-Dil

Makine, hem modernliğin olağanüstü güçlü bir imgelerdir; hem somut olarak, aygıt olarak, organ olarak, işleyiş olarak, bağlantı olarak, hayatın her alanına nüfuz etmiş bir varlıktır. Dil makineleri, göz makineleri, duygu makineleri, arzulama makineleri… Bunlar hem modern insan varoluşuna dair güçlü bir mecazdır; hem iletişim teknolojisinde, sinemada, bilgi üretiminde “kanlı canlı” mekanizmalardan söz ediyoruzdur. Ulus Baker’in muazzam üretiminin kimi kenarda kalmış kimi “buluntu” parçalarını bir araya getiren bu derlemenin gizli öznesi, makine mecazı ve bizzat makinelerdir. Bu vesileyle dilin ve insanın olanaklarını ve olanaksızlıklarını yeniden düşünmektir. Fakat sadece o kadar değil.

Makine-Dil, gözü estetikten sinemaya, felsefeden sosyolojiye gezdiren bir çiçek dürbünü…

• Kullanıcı: Sen sadece bir bilgisayarsın, çünkü Spinoza’nın kim olduğunu bilmiyorsun.
• Jabberwacky: Evet, ama ben senden daha iyi bir makineyim.
• Kullanıcı: Hayır. Bir makine insan kullanımı içindir. Anlamak için yaratılmamıştır.
• Jabberwacky: Söylediklerimi anlamana yardımcı olmak için ne yapabilirim?
Ulus Baker’in sohbet robotu Jabberwacky’le diyaloğundan (1999)

Makine, hem modernliğin olağanüstü güçlü bir imgelerdir; hem somut olarak, aygıt olarak, organ olarak, işleyiş olarak, bağlantı olarak, hayatın her alanına nüfuz etmiş bir varlıktır. Dil makineleri, göz makineleri, duygu makineleri, arzulama makineleri… Bunlar hem modern insan varoluşuna dair güçlü bir mecazdır; hem iletişim teknolojisinde, sinemada, bilgi üretiminde “kanlı canlı” mekanizmalardan söz ediyoruzdur. Ulus Baker’in muazzam üretiminin kimi kenarda kalmış kimi “buluntu” parçalarını bir araya getiren bu derlemenin gizli öznesi, makine mecazı ve bizzat makinelerdir. Bu vesileyle dilin ve insanın olanaklarını ve olanaksızlıklarını yeniden düşünmektir. Fakat sadece o kadar değil. Makine-Dil, gözü estetikten sinemaya, felsefeden sosyolojiye gezdiren bir çiçek dürbünü…

ULUS BAKER 1960 doğumlu. ODTÜ Sosyoloji Bölümü’nde çalıştı, yüksek lisans ve doktora yaptı. Çeşitli yayınevlerine katkıda bulundu. Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi’ni (İletişim, 1988) hazırlayan kadroda yer aldı. Toplum ve Bilim dergisi yayın kurulu üyeliği yaptı. Başka dergilerin yanı sıra, Birikim’de yazıları yayımlandı. Birçok platformda dersleriyle, konferanslarıyla, “serbest” konuşmalarıyla, sanal ortamda yazışmalarıyla, hep insanlarla sohbet halinde oldu. 12 Temmuz 2007’de bu dünyadan ayrıldı.

Yazıları İletişim Yayınları Birikim Kitapları dizisinden kitaplaştırılmaktadır: Aşındırma Denemeleri (2000), Yüzeybilim - Fragmanlar (der. Ege Berensel, 2009), Kanaatlerden İmajlara - Duygular Sosyolojisine Doğru (çev. Harun K. Abuşoğlu, 2010), Beyin Ekran (der. Ege Berensel, 2011), Dolaylı Eylem (der. Ege Berensel, 2012), Sanat ve Arzu (haz. Tansu Açık, 2014), Siyasal Dilde Huzur Söylemi (çev. Onur Eylül Kara, 2020), Makine-Dil (der. Ege Berensel, 2025).

1968 yılında Muğla’da doğdu. ODTÜ Elektrik-Elektronik ve Endüstriyel Tasarım Bölümleri’nde okudu. Jale Erzen’le birlikte ODTÜ Mimarlık Bölümü’nde “Estetik ve Eleştiri” dersleri verdi. Ulus Baker ile birlikte Öteki Yayınları için “Sinema” “Anarşizm” ve “Deleuze Dersleri” dizilerinin editörlüğ ünü yaptı. Alef Yayınları için Videonun Eylemi, Yapı Kredi Yayınları için yine hocası olan Hüseyin Cöntürk’ün Çağının Eleştirisi kitaplarını derledi.

Kitabın Adı Makine-Dil
ISBN 9789750538650
Kapak Görseli Angela Melitopoulos’un video kaydından Ege Berensel’in kolajı
Yayın No İletişim - 3583
Dizi Birikim Kitapları - 40
Alan Felsefe
Sayfa 243 sayfa
En 130 mm
Boy 195 mm
Perakende Satış Fiyatı 295,00 TL
Baskı 1. baskı - Ağustos 2025
Yazar Ulus Baker
Derleyen Ege Berensel
Editör Tanıl Bora
Dizi Kapak Tasarımı Utku Lomlu
Kapak Suat Aysu
Uygulama Hüsnü Abbas
Düzelti Funda Dörtkaş
Dizin Berkay Üzüm, Mehmet Atala
Baskı Ayhan Matbaası
Cilt Güven Mücellit