Frantz Fanon

Sömürge Düşünürü - Sömürge Devrimcisi

“Fanon, düşünce dünyasındaki kolonyal dönemeç dediğim küresel dönüşüme damgasını en çok vuran düşünür. Kişi öznel olarak başka bir anti-kolonyal düşünürü daha çok sevebilir veya daha önemli bulabilir. Fakat nesnel olarak, Fanon’un küresel etkisi benzerlerinin çok ötesinde. Zamanında sıklıkla ‘Üçüncü Dünya’nın Marx’ı’ olarak adlandırılması boşuna değil. O yüzden bu farkı genel anti-kolonyal bağlamın dışındaki kişisel faktörlerle de anlamaya çalışmak gerekiyor.”

Düşünürün doğumunun yüzüncü yılına bir selam sayılabilecek olan bu kitapta Barış Ünlü, Frantz Fanon’un bir biyografisini veya el kitabını değil, geniş ufuklu bir eleştirel okumasını sunuyor. Fanon’un sömürgeciliği, ırkçılığı, kapitalizmi, sosyalizmi kuşatan geniş ufkuna keskin bir bakış sunuyor.

Hem bütünsellik arz eden hem de varoluşsal bir gerilim barındıran üç Fanon’la konuşuyor kitap: Düşünür, devrimci ve doktor. Hem kendini hem dünyayı değiştirme arzusunun peşinde, düşünür ve devrimci olmanın gerilimi, fanilik ile ölümsüzlük arasındaki gerilimi de yansıtıyor.

Sözleşme düşünürü-sömürge düşünürü farkı, kitabın verimli ikiliklerinden biri. Fanon, “makbul” öznelerin hukukuna dayanan sözleşmeci tasavvur karşısında sömürge “durumuna” odaklanan düşünsel çabanın öncüsüydü. Bu mukayese ekseni, iki büyük düşünürün, Hannah Arendt ile Immanuel Wallerstein’ın Fanon yorumlarıyla da kesişiyor. Ünlü, bu yorumlar ekseninde, Fanon’dan öğrenmenin ve öğrenememenin imkânlarını tartışıyor.