Hodorçur
Vatanını Arayan Bir Gezginin Seyahati

Hodorçur, Raffaele Gianighian’ın 1915 Ermeni Soykırımı sırasında yaşadıklarının birinci ağızdan aktarımı.

Hodorçur, Raffaele Gianighian’ın 1915 Ermeni Soykırımı sırasında yaşadıklarının birinci ağızdan aktarımı. Gianighian, henüz 9 yaşında bir çocukken, ailesinin, sevdiklerinin katledilmesine bizzat şahit olan, iyi kalpli komşularının ve şansının da yardımıyla, ismini, dinini değiştirme pahasına da olsa hayatta kalmayı başarabilmiş, trajediden 60 yıl sonra büyük acıların yaşandığı köyüne geri dönüyor, anılarının peşine düşüyor. Gördükleriyse aslında bu acının, bu kadar zaman sonra bile ne kadar büyük izler bırakabildiğinin kanıtı niteliğinde... 

 

Gianighian’ın yaşadığı acılar zihninde öyle yer etmiş ki, o günlerden bahsederken hiçbir ismi, yer adını atlamıyor. Hepsini adeta bir tarihçi gözüyle kayda geçiriyor. Katliamdan seneler sonra köyünü gezerken, onu eski haliyle hatırlıyor, aktardığı detaylarla okura bir doğa manzarası çiziyor. Hayatta kalma arzusu, insanlara güvenme isteği, sadece kendisininkilere değil, sevdiklerinin, akrabalarının acılarına da tanık olmuş bir insan için şaşırtıcı ama aynı zamanda ilham verici nitelikte... 

 

Babama konuşmaya gidiyorum. Derenin etrafından sinirotlarından topluyorum: Yüzümdeki ve alnımdaki yaralara onlardan sürüyorum. Babamın mezarının üzerine uzanıyorum. Güneş yüzümü yakarken kalkıyorum. Karnım aç, olsun, bir hafta bile aç kalmaya alışkınım. Dereye gidiyorum, soyunuyorum, suyun içinde yürüyüp yüzümü yıkıyorum. Dere kıyısından sinirotu yaprakları bulup yaralarıma ilaç yapıyorum. Ceketimi giyiyorum. Tabiatın sabah şarkısını dinliyorum. Babamın o tatlı sesi kulaklarımda çınlıyor: “Sana kötülük yapan insanları unut evlat. İyilik ve sevgi hayattır, insanı sev.”

RAFFAELE GIANIGHIAN (CANİKYAN) 1906 yılında Hodorçur kazası yakınlarında, Kisak’ta doğdu. Babası Garabet, tüm vadinin demircisiydi ve dört evlilik yapmıştı. Raffaele’nin annesi olan üçüncü karısı Takuhi Çakalyan, oğlu üç yaşındayken bir zehirlenme sonucunda öldü. Garabet’in ilk eşinden olan tek oğlu Alekan, Gürcistan, Tiflis’te ileri bir yaşta vefat etti. Garabet’in ikinci evliliğinden de iki oğlu olmuştu. Bunlardan Mikel yakınlarda Tiflis’te öldü. Kapriel ise halen Ermenistan Cumhuriyeti’nde, Erivan’da yaşıyor. Raffaele’nin babasının dördüncü eşi Marta Meşhuryan’dan, ikisi de tehcir sırasında Türkiye Kürdistanı’nda hayatını kaybeden iki kızı daha oldu: Ermine ve Harpun. Küçük Raffaele her ikisinin de ölümlerine tanık oldu. Savaşın ve Türkiye’de Ermeni soykırımının başladığı 1915’ten 1919’a kadar Raffaele, Edessa (bugünkü Urfa) yakınlarında Büyükbağ’da kalarak Müslüman oldu ve Abdullah adını aldı. Küçük köle, Kürt cemaatinin Hıristiyan kölesi Raffaele-Abdullah baba (ana – ç.n.) dilini tümüyle unuttu. Dört yıl sonra, ölümden kurtulan öksüzleri arayan bir Amerikan yardım misyonu tarafından bulunarak neredeyse kendi iradesi hilafına İstanbul’a götürüldü ve orada Erzurumlu bir hanım öğretmenden yeniden Ermenice öğrendi. İstanbul’dan Ermeni Mehitarist Rahipleri’nin Venedik’te bulunan San Lazzaro Adası’ndaki Murat-Raphael Koleji’ne gönderilerek lise öğrenimini tamamladı. Daha sonra Pavia’da Ecza Kimyası okudu. Önce Milano’da, sonra da Merano’da bir eczanede iş bularak çalıştı. Cortina d’Ampezzo’da Dina Ghedina’yla tanışarak onunla evlendi. Cortina’ya yerleşerek bir vitrifiye ürünleri mağazası açtı. Dört çocuğu var: Yervant, Nubar, Vartan ve Susanna. Gianighian 22 Ocak 1997’de öldü.
Kitabın Adı Hodorçur
Alt Başlık Vatanını Arayan Bir Gezginin Seyahati
Orijinal Adı Khodorciur. Viaggio di un pellegrino alla ricerca della sua Patria
ISBN 9789750518768
Kapak Raffaele Gianighian Arşivi
Yayın No İletişim - 2258
Dizi Anı - 69
Alan Politika/Siyaset, Çağdaş Türkiye Edebiyatı, Tarih
Sayfa 225 sayfa
En 130 mm
Boy 195 mm
Ağırlık 193 gr
Perakende Satış Fiyatı 8,00 TL
Baskı 1. baskı - Ocak 2016
Yazar Raffaele Gianighian
Çeviren Serhan Ada
Editör Merve Öztürk, Tanıl Bora
Dizi Kapak Tasarımı Utku Lomlu
Kapak Suat Aysu
Uygulama Hüsnü Abbas
Düzelti Evrem Türköz