Türkiye 1643
Goşa'nın Gözleri

1641 yılında Rûm Vilayeti Defterdarı Mehemmed Murad Efendi vilâyetinin vergi nüfusunu saymakla görevlendirilir. Yapılacak sayıma göre bölgeden ne kadar vergi toplayabileceğine karar verecektir Osmanlı devleti. Bu kitap işte bu defterden yola çıkarak yapılan uzun bir soruşturmanın, içine girilen karmaşık bir yolculuğun hikâyesi.

1641 yılında Rûm Vilayeti Defterdarı Mehemmed Murad Efendi vilâyetinin vergi nüfusunu saymakla görevlendirilir. Yapılacak sayıma göre bölgeden ne kadar vergi toplayabileceğine karar verecektir Osmanlı devleti. Bu kitap işte bu defterden yola çıkarak yapılan uzun bir soruşturmanın, içine girilen karmaşık bir yolculuğun hikâyesi. 20. yüzyılın sonlarında, Oktay Özel bu ağzı sıkı defteri konuşturmaya, çok yönlü sorgulamaya, içinden çıktığı dönemin olağanüstü koşulları bağlamında tarihselleştirmeye, anlamlandırmaya girişiyor. Türkiye 1643, tarihçi ile malzemesinin ilişkisini iç içe giren paralel hikâyeler olarak ele alan bir deneme. Her ne kadar asıl hikâye 16. ve 17. yüzyılda geçiyorsa, kahramanları sahiciyse de, anlatılan son otuz yılın Türkiye’sinin de hikâyesi. 

Oktay Özel’den sahiden “acayip” bir kitap… 

“Dönemin bütün kaynaklarının ağız birliği içinde epeyce de dramatik bir dille yıllardır dile getirdikleri, sultanlara ve vezirlere yazdıkları raporlarda ‘reaya fukarası’ tonunda ifadelerle sürekli üzerine dikkati çektikleri köylünün perişanlığı, bu ‘kaçgun’ ya da ‘celâ-yı vatan’ durumu karşısında Osmanlı yönetimi nihayet harekete geçmiş. Yanlış anlaşılmasın, amaç onların derdine derman olmak değil. Tersine tekrar zapt ü rapt ve kayıt altına alıp devleti aliyyenin hazine-i hümâyununun vergi gelirlerine ‘küllî ziyan’ gelmesinin önüne geçmek.”
 
 
 

Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü’ndeki “tesadüfi” öğrenciliğinde tarihi sevip, biraz fazla ciddiye alınca “tarihçi” oldu. Aynı bölümde yüksek lisans, Manchester’da doktora yaptı. 1998’e kadar mezun olduğu bölümde çalıştı. Birkaç kez akademyadan el etek çekip çok uzaklara gitmeyi ya da el zanaatları dünyasına geçmeyi düşündüyse de, sonunda kendini iki adım ötede, yandaki tepede, Bilkent Üniversitesi Tarih Bölümü’nde buldu. 2018’de akademik hayattan tamamen çekildi. Şimdilerde tarihçiliği aynı heyecan ve sevgiyle serbest olarak sürdürüyor. Çalışma sahası: Bidayetinden nihayetine Osmanlı tarihi. Daha dar uzmanlık alanı: Demografi ve iskân tarihi, kırsal dönüşümler ve kitlesel göçler. Eski tabirle bir çeşit “sosyal tarih” yapıyor. Bir yandan da tarihyazımı üzerine teorik ve pratik denemelerini, deneysel çalışmalarını artan bir ivmeyle sürdürüyor.
Kitapları: Dün Sancısı - Türkiye’de Geçmiş Algısı ve Akademik Tarihçilik (Tarih Vakfı, 2012; İletişim, 2025); Türkiye 1643 Goşa’nın Gözleri (İletişim, 2013), Kiske Kuşunun Peşinde - Katamizeler (1835-1981) (İletişim, 2024).

Kitabın Adı Türkiye 1643
Alt Başlık Goşa'nın Gözleri
ISBN 9789750511981
Kapak Görseli "Ouroboros", kendi kuyruğunu ısıran/öldüren ejderha sembolü
Yayın No İletişim - 1880
Dizi Tarih - 80
Alan Tarih
Sayfa 232 sayfa
En 130 mm
Boy 195 mm
Ağırlık 193 gr
Perakende Satış Fiyatı 250,00 TL
Baskı 5. baskı - Mayıs 2024 (1. baskı - Haziran 2013)
Yazar Oktay Özel
Editör Levent Cantek
Kapak Suat Aysu
İllustrasyon Onur Kutluoğlu, Ethem Onur Bilgiç
Uygulama Hüsnü Abbas
Düzelti Ekin Deniz Kuzu
Baskı Sena Ofset
Cilt Sena Ofset