Osmanlı Anadolusu'nda Kızılbaş AlevilerSufilik, Siyaset ve Toplumsal Kimlik
Osmanlı Anadolusu’nda iz bırakmış topluluklardan biri olan Kızılbaş Aleviler bilhassa resmî tarihyazımında yok sayılmış, akademik çalışmalarda ise yeterince araştırılmamıştır. Osmanlı Anadolusu’nda Kızılbaş Aleviler daha çok mistik ya da folklorik bir gözle değerlendirilen bu inanç topluluğunun kökenlerine iniyor, Anadolu’daki Sufilerin ve seyit ailelerinin izini sürüyor, Kızılbaş Alevi topluluklarının Bektaşilikle olan bağlarını inceliyor. Kızılbaş hareketinin oluşumuna dair alternatif bir anlatı sunan Ayfer Karakaya-Stump bu çalışmasında yalnızca arşiv kaynaklarıyla yetinmiyor, yürüttüğü saha çalışması sayesinde ulaştığı Alevi yazılı belgelerinden ve “ocak” olarak adlandırılan ailelerin sözlü tarihlerinden de yararlanıyor. Yazılı ve sözlü tarih kaynaklarıyla şekillenen bu kitap, Alevilik çalışmalarına yeni ve çığır açıcı bir katkı yapıyor.
“Bu çalışma her şeyden önce, Kızılbaşlığın/Aleviliğin kökenlerine dair hem akademik hem de popüler tartışmaların ortak noktasını oluşturan tarih dışı (...) yaklaşımlara yönelik bir itiraz niteliği taşır. Mevcut çalışmada söz konusu geleneksel yaklaşımlara karşı, Kızılbaş/Alevilerin kendi emik perspektiflerini ciddiye alan ve daha tarihselleştirici bir yaklaşım benimsenmiştir, bu meyanda söz konusu toplulukların hikâyesi Anadolu ve komşu coğrafyaların geç Ortaçağ ve erken modern dönem tarihi içinde değerlendirilmeye ve konumlandırılmaya çalışılmıştır.”
Lisansını Bilkent Üniversitesi’nde, yüksek lisansını ABD’de Ohio State Üniversitesi’nde tamamladı. Doktora derecesini Harvard Üniversitesi Tarih ve Ortadoğu Çalışmaları ortak programından, “Sultanın Tebaası, Şahın Talipleri: Osmanlı Anadolusu’nda Kızılbaş Topluluklarının Oluşumu ve Değişimi” başlıklı teziyle aldı. Cornell Üniversitesi’nde sürdürdüğü iki yıllık doktora-sonrası çalışmayı takiben, 2011 yılında William & Mary Üniversitesi Tarih Bölümü’nde göreve başladı, 2018 yılında doçent oldu. Halen aynı üniversitede Ortadoğu, İslâm ve Osmanlı tarihi dersleri vermektedir. Araştırma alanları arasında, Anadolu’nun sosyokültürel tarihi, Osmanlı-Safevi ilişkileri ve sınır bölgeleri, sufizm ve tarikatların sosyal tarihi, muhalif dinî akımlar, Alevi-Bektaşi toplulukları ile kadın ve toplumsal cinsiyet çalışmaları vardır.
İngilizce ve Türkçe yayımlanmış birçok akademik makalesinden bir bölümü 2015 yılında Vefailik, Bektaşilik, Kızılbaşlık: Alevi Kaynaklarını, Tarihini ve Tarihyazımını Yeniden Düşünmek başlığıyla Bilgi Üniversitesi Yayınları tarafından kitap olarak basılmıştır; kitabın 2022 yılında 4. baskısı yapılmıştır. The Kizilbash-Alevis in Ottoman Anatolia: Sufism, Politics and Community, 2019 yılında Edinburgh Üniversitesi Yayınları tarafından basılmıştır. Kitap, Amerika’da, Güneydoğu Bölgesi Ortadoğu ve İslâm Çalışmaları Vakfı’nın 2020 yılı kitap ödülünü kazanmıştır.
2023 yılından itibaren Alevi-Bektaşi Dijital Arşivi projesinin de direktörlüğünü yürüten Karakaya-Stump’ın, çeşitli dergi ve gazetelerde güncel konularla ilgili yazı ve söyleşileri de yayımlanmıştır.
| Kitabın Adı | Osmanlı Anadolusu'nda Kızılbaş Aleviler |
| Alt Başlık | Sufilik, Siyaset ve Toplumsal Kimlik |
| Orijinal Adı | The Kizilbash-Alevis in Ottoman Anatolia. Sufism, Politics and Community |
| ISBN | 9789750538407 |
| Kapak Görseli | 1089/1678 tarihli Safevi hilafetnamesi (İmam Zeynel Abidin ocağı mensubu Muharrem Naci Orhan’ın özel arşivi, Mineyik köyü, Arguvan-Malatya, 2006. Fotoğraf: Ayfer Karakaya-Stump). |
| Yayın No | İletişim - 3561 |
| Dizi | Araştırma-İnceleme - 607 |
| Alan | Tarih |
| Sayfa | 368 sayfa |
| En | 150 mm |
| Boy | 215 mm |
| Perakende Satış Fiyatı | 495,00 TL |
| Baskı | 1. baskı - Haziran 2025 |
| Yazar | Ayfer Karakaya-Stump |
| Çeviren | Özkan Akpınar |
| Editör | Merve Öztürk |
| Dizi Kapak Tasarımı | Ümit Kıvanç |
| Kapak | Suat Aysu |
| Uygulama | Hüsnü Abbas |
| Düzelti | Berkay Üzüm |
| Dizin | Berkay Üzüm |
| Baskı | Ayhan Matbaası |
| Cilt | Güven Mücellit |
