Volga Tatarları

Yüzyılları Aşan Milli Kimlik

Azade-Ayşe Rorlich yıllarını Sovyetler Birliği’nde yaşayan Volga Tatarlarıyla, Türk ve Müslüman halklarının tarihini incelemeye vermiş, dünyanın sayılı tarihçilerinden biri. Merkezi Oxford’da bulunan Orta Asya Araştırmaları Derneği Başkanı Dr. S. Enders Wimbush, Rorlich’i ve kitabını şu sözlerle anlatıyor: “Profesör Rorlich’in araştırma malzemesine hâkimiyeti olağanüstü. Öyle görünüyor ki, hangi dilde olursa olsun hiçbir kaynak gözünden kaçmamış... Bibliyografyası, kapsamı açısından gödrdüklerim arasında en iyilerinden... Eseri bu konuda tayin edici buluyorum ve yakın zamanda, hatta asla, nitelik ve kapsam bakımından geçilebileceğini sanmıyorum.” Azade-Ayşe Rorlich’in çeşitli dil ve alfabelerden kaynaklara dayanan bu çalışması, Volga Tatarlarının çok fazla bilinmeyen tarihini gün ışığına çıkarıyor.
Tatarların kadim tarihinden başlayarak etnik kökenleri, İslâm’ı kabul edişleri, yerleşik hayat tarzlarının özellikleri, kurdukları ilk siyasal yapı olan Bulgar hanlığı, Bulgar hanlığının Rus prenslikleriyle ilişkileri, Moğol istilası ve sonrası, Kazan hanlığı dönemi, Rus egemenliğinden Sovyet egemenliğine geçiş.... Bir “millî uyum” örneği olarak kabul edilen bir halkın, bir ulusun serüveni... Son yıllarda “bilinmeyen tarihler” konusunda artan diğer çalışmaların işaret bu önemli eser, kapsamı ve kaynakçası bakımından temel bir eser olma niteliğini uzun yıllar koruyacaktır.