Ameleden İşçiyeErken Cumhuriyet Dönemi Emek Tarihi Çalışmaları
Erken Cumhuriyet döneminin emek tarihine ilişkin gelişmelerini çeşitli yanlarıyla ele alan bu kitap, genel olarak sözkonusu dönemin politik ve sosyal tahliline dönük çalışmalara katkıda bulunduğu gibi, Türkiye’de işçileşme süreçlerinin tarihindeki bir merhaleyi de aydınlatıyor. Erken Cumhuriyet dönemi emek tarihçiliği üzerine çalışma ve tartışmaların yöntemsel bir eleştirisini yapan Ahmet Makal, bir başka ‘genel’ başlık olarak, Tek Parti döneminin korporatist veçhesini tartışıyor. 1930’lar Türkiyesi’nde korporatizmin sistemsel bir bütünlükle uygulanmadığını, devletle kimi toplum kesimleri arasında ‘aracı kurum’ işlevi görmek üzere özgül bir geçerlilik taşıdığını ileri sürüyor. Nitekim, 1930’lu ve 40’lı yıllardaki işgücü politikalarına ve sosyal politikalarına bakıldığında, sanayileşme sürecinin Avrupa’daki başlangıçları ile –farklılıklar yanında– benzer yanların görüleceğine dikkat çekiyor. Makal’ın çalışmasında, emek tarihinin ve ‘amelelerin işçileşmesi’ sürecinin tahlilini zenginleştiren özgül başlıklar şunlar:
• 1930 ve 1940’lı yıllarda iktisadi devlet teşekkülleri bağlamında sanayileşme ve işgücü sorunu;
• Milli Korunma Kanunu (1940) ve “iş mükellefiyeti” uygulaması;
• Çok partili demokrasiye geçilen 1946-50 döneminde CHP ve sendikalar;
• Aynı dönemde grevler ve grev “meselesi” üzerine tartışmalar.
Kitabın çok önemli bir özgün katkısı, Türkiye’de çocuk işçiliğin tarihi üzerine kapsamlı bir değerlendirme sunması. Makal, 1920-1960 döneminde çocuk işçiliğinin hukuksal ve nicel boyutlarının net bir resmini çiziyor. “Top oynayıp acıkamayan çocuklara” ayrılan bu bölüm, emekçilerin köle-amele-işçi ‘statüleri’ arasında sıkışmasının en çarpıcı cephesine ışık tutuyor.
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü öğretim üyesidir. Temel akademik ilgi alanı Türkiye'nin toplumsal tarihi / emek tarihi olan Makal'ın, kitapları yanında Toplum ve Bilim, Tarih ve Toplum, Birikim, Çalışma ve Toplum, SBF Dergisi gibi dergilerde çok sayıda makalesi bulunuyor. Makal, Türkiye'de Çok Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1946-1963 adlı eseriyle, 2003 Sedat Simavi Sosyal Bilimler Ödülü'ne değer görüldü. Bilim ile sanatı yaşamın birbirini tamamlayan iki yüzü olarak gören Makal, akademik çalışmalarının yanı sıra sanatla, özellikle müzikle ilgileniyor. Türkiye'nin en geniş ve nitelikli klâsik müzik kayıt koleksiyonlarından birine sahip olan Makal, 1996 yılından bu yana TRT için, Radyo 3'te yayınlanan Yorumlar Yorumcular; 2015 yılından bu yana ise Borusan Klâsik için Müzikçe isimli klâsik müzik programlarını hazırlıyor. Yorumlar Yorumcular, 2013 Donizetti Klâsik Müzik Ödülleri'nde "Yılın Radyo-TV Programı" kategorisinde ödüle değer görüldü. Makal'ın uzun yıllar boyunca ağırlıklı olarak Radikal İki, Andante ve Milliyet Sanat Dergisi’nde 100'ü aşkın müzik yazısı yayınlandı. Kitapları: Grev: Kuramlar ve Uluslararası Farklılıklar (V Yayınları, 1987), Osmanlı İmparatorluğu'nda Çalışma İlişkileri: 1850-1920 (İmge, 1997), Türkiye'de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1920-1946 (İmge, 1999), Türkiye'de Çok Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1946-1963 (İmge, 2002), Ameleden İşçiye – Erken Cumhuriyet Dönemi Emek Tarihi Çalışmaları (İletişim, 2007; 3. baskı: 2015), Geçmişten Günümüze Türkiye'de Kadın Emeği (Editör - Gülay Toksöz'le, Ankara Üniversitesi, 2012, 2. Baskı: İmge, 2015), Çalışma İlişkileri Tarihi (Editör, Anadolu Üniversitesi, 2013; 6. baskı: 2017), Uluslararası Sosyal Politika (Editör - Seda Akyalçın'la, Anadolu Üniversitesi, 2013; 3. baskı: 2015), Sınıf Sendika Siyaset – Türkiye Emek Tarihinden Kesitler (Aziz Çelik ve Hakan Koçak'la, İmge, 2016), Zor Zamanlarda Emek - Türkiye’de Çalışma Yaşamının Güncel Sorunları (Editör, Aziz Çelik’le, İmge, 2017).
| Kitabın Adı | Ameleden İşçiye |
| Alt Başlık | Erken Cumhuriyet Dönemi Emek Tarihi Çalışmaları |
| ISBN | 9789750504907 |
| Kapak Görseli | Amele Yemekhanesi, Nâzım Baysal arşivi |
| Yayın No | İletişim - 1219 |
| Dizi | Araştırma-İnceleme - 209 |
| Alan | Emek, Tarih |
| Sayfa | 404 sayfa |
| En | 130 mm |
| Boy | 195 mm |
| Ağırlık | 326 gr |
| Perakende Satış Fiyatı | 310,00 TL |
| Baskı | 5. baskı - Ekim 2021 (1. baskı - Nisan 2007) |
| Yazar | Ahmet Makal |
| Editör | Tanıl Bora |
| Dizi Kapak Tasarımı | Ümit Kıvanç |
| Kapak | Suat Aysu |
| Uygulama | Hasan Deniz |
| Baskı | Sena Ofset |
| Cilt | Sena Ofset |
