#spor Etiketindeki Kitaplar

Hayat yolumuzda son düzlük saydığımız emeklilik algısı 21. yüzyılla birlikte değişiyor. Tıpta yaşanan gelişmeler, yaşam konforu ve hijyenin artmasıyla, her yeni yıl ortalama yaşam süremiz bir ay daha uzuyor. Yaşlılık daha geç başlıyor, daha uzun sürüyor. Böylece orta yaşla yaşlılık arasında yeni bir kuşak çıkıyor ortaya: Sosyal hayatın içinde, ama emekli olduğu için boş vakti olan, spor yapan, seyahat eden, sanatla ilgilenen genç yaşlılar…

Aslında doğduğu andan itibaren yaşlanmaya başlayan insan, bilinçaltında ölüm kavramından korktuğu kadar ölümü çağrıştıran yaşlılık kavramından da ürker. Sonsuz gençlik ancak masallarda, efsanelerde mümkün olsa da, sağlıklı bir yaşlanma ve hayat ateşinin yeniden canlandırılması insanın kendi elinde.

İslam Çupi’nin 1957’den 1981’de başlayan Milliyet dönemine dek yazdığı yazılardan leziz bir güldeste... Her biri drama tadındaki maç hikâyeleri, dönemin spor yıldızlarının ve parlayan takımlarının portreleri, dünya futboluna dair gözlemler... Futbol ve spor ortamı hakkında taşlamalar... Ve tabii eski İstanbul sahneleri.

Cem Zamur’un hazırladığı bu kitapta, sanat ve kültür dünyasının dört bir köşesinden ustalar, futbol sohbeti yapıyorlar.

Vecdi Çıracıoğlu, 2009 Abdullah Baştürk İşçi Edebiyat Ödülü alan çalışmasıyla futbolumuzun benzeri olmayan bir kişiliğini resmediyor. Soyunma odalarını, başkanları, topçuları, arsaları, parayı, yalanı dolanı, endüstriyel futbola direnen bir devrimcinin romanını anlatıyor.

Kenan Başaran, erişilebilen bütün kaynakları, yerel ve ulusal basını taramakla kalmayıp, olayın çok sayıda tanığıyla görüşerek, facianın canlı bir hikâyesini anlatıyor. Sadece futbol ortamımızdaki şiddet potansiyelini değil, ülkenin yerel-bölgesel, toplumsal, mezhepsel rekabet dinamiklerini de aydınlatan bir hikâye bu.

Mehmet Yüce’nin dönemin basınını tarayarak yaptığı çalışma, Osmanlı’nın son on yıllarındaki öncü “idmancı” ve “futbolist”lerin portrelerini çiziyor. İngiliz öncülerden ve ilk Osmanlı “futbolisti” Osman Efendi, Mehmet Ali Fetgeri, Ahmed Robenson, Galip Hasnun, Refik Osman, Zeki Rıza, “Bombacı” Bekir, “Arslan” Nihat gibi nispeten bilinen adlardan unutulmuşlara, elli portre.

Safter Elmas, farklı yaşlardan, farklı kademelerden, farklı “başarı” derecelerinden futbolcu ve futbolcu adaylarıyla görüşerek yaptığı çalışmada, bu ümit dünyasına tam saha pres yapıyor. Bir çocuk, futbolcu olmayı nasıl hayal eder?

Günümüzde eğlence endüstrisinin dev bir kolu olarak öne çıkan spor, 20. yüzyıl ortalarına kadar, ağırlıklı olarak başka bir işleve sahipti. Biyo-politika işleviydi bu; modern devletin nüfusu ve hayatı yönetme projesinin bir boyutuydu. Elinizdeki kitap, Türkiye’de ‘Erken Cumhuriyet’ döneminde bu politikanın nasıl işlediğini inceliyor. Yeni Türkiye devletinin beden terbiyesi ve spora yüklediği işlevleri ortaya koyuyor: Sosyal devletin gelişmesinin bir boyutu... Nüfus ve sağlık politikalarının bir parçası... Öjenik hedefler (ırk hıfzıssıhhası)... Bir sosyal disiplin yöntemi... Toplumun militaristleştirilmesinin bir aracı...

Mehmet Yüce, dönemin Osmanlı ve Avrupa basınını tarayarak, 1875’teki başlangıcından 1923’e kadar, Türkiye’de futbolun kadim zamanlarını bir masal heyecanı ve güzelliğiyle anlatıyor.