Popüler Kültür - 5. sayfa

Bu dünyada yaşamıyormuş gibi davranma lüksünü kendinde gören, yerinden kıpırdamaya üşenen, kararsız, yüzünde sürekli çaresizlik ifadesi, omuzları çökük bir köşede pinekleyen fuzulî bir yaratıktır. Filozof olmasına filozoftur ama kenar meyhanelerde masanıza oturup gecenizi berbat eden cinsten. Hüzne tutkuludur, hüzünlenme ayinlerine bayılır. Başkalarına destek olmanın ilginç yollarını bulmuştur: Alkolik arkadaşının elinden içki şişesini alacağına oturup onunla birlikte yere serilene kadar kafa çeker.

Başak pek bilgili ve pratik biri olduğuna inandığı için, başaklarla birlikte yaşayan insanların hayatı genellikle başağın elini sürdüğü işi toparlama çabasıyla geçer. Başağın pratiklik dediği, en gereksiz ayrıntılara boğulmaktır. Onun gözünde düzen kavramına uymayan her şey bir kaos belirtisidir. Hoşgörüsüzlük gösterebileceği durumları artırmak için başak sigara içmez, içki içmez.

Profesyonel ruh terbiyecisidir. Kova burcunun icat edildiği tarihten bugüne kadar hatırı sayılır miktarda psikolojik felakete ve sonunda herkesi kül eden ruhsal yangınlara yolaçmıştır. Kovanın alkolle ilişkisi burcunun adının sürahi olduğunu düşündürür. Yalnızlığa katlanamaz, yani bütün insanlar sürekli olarak kovaların tehdidi altındadır. Devamlı kıpır kıpırdır, insana rahat huzur vermez. Özgünlük uğruna bin türlü abuk sabuk işle uğraşabilir, boynuna kravat diye uzatma kablosu takabilir.

Kıskançlık, hilebazlık, dediğimdedikçilik, intikam tutkusu, güvenilmezlik, iktidar hırsı, inat... Maşaallah! Sırf kendi varlığını kanıtlamak için akrep herkesin hayatını altüst edebilir. Akrep başkalarını ışıltısıyla kandırır, doyurulmamış arzularla sonsuz bir mücadeleden ibaret olan hayatına katar ve kurban eder.

İkizler, boş konuşmak dışında kayda değer faaliyeti olmayan, sözüne güvenilmez, görüşleri dikkate alınmaya değmez, aklı bir karış havada, işe yaramaz tipin tekidir. Konuşma ustalığı ve öğrenme merakı inkar edilemez. Pazarlık, iş bağlama, ikna gibi dallarda şampiyonlukları vardır. Hatta yaratıcıdır da: Dün söylediklerinin aksini tepki yaratmadan ileri sürmek gibi maharetleri çok gelişmiştir.

Boğa bir istikrar şampiyonudur. Mesela naifliği ömürboyu sürer ve herhangi bir şey öğrenmeye de aynı kararlılıkla direnebilir. Rahatına da müthiş düşkündür. Huzur ve sükuna tapar. Kendini ve hayatı anlama yeteneği boğadan esirgenmiştir. Ay sonunda hesap denk geliyorsa boğanın kendinden memnun olmaması için sebep yoktur.

Türkiye’nin 1980’lerdeki toplumsal değişiminin gündelik hayatta ve popüler kültürde hakim kıldığı değerlerin, mitosların tahlili; “yaldızların” kazınması. Toplumsal adaletsizliğin aldığı yeni boyutlarla, “yeniliklerin” takdiminde sergilenen marifetlerle “günümüz”ü temsil eden şöhretler. Kozanoğlu’nun kitabı, haklı olarak, “Türkiye’nin ne hale geldiği” üzerine kafa yoranların ciddiye aldığı ve sayesinde eğlendiği kitaplardan biri oldu.

“Çok katlı” bir çalışma. Hem Gencebay’ın eserlerini salt “mesaj”ıyla, “imaj”ıyla değil müziğiyle, nağmesiyle, iç anlamıyla önümüze seriyor hem aydınların arabesk müziğe bakışını, sol teorideki popüler kültür tartışması çerçevesinde sorguluyor. Gencebay’la yapılmış uzun sohbet, Türkiye’nin toplumsal-kültürel yapısına “teşhis” koymakla ilgilenenlerden “Orhanseverlere” kadar geniş bir kesim için ilginç.

Kitabın bilimsel bulgular ile gündelik olgular arasında kurduğu canlı köprü, pozitif bilimcilerle “normal” insanları yakınlaştırıyor. Kitap, arasıra duyduğu “entropi”, “enzim”, “termo-dinamik” gibi terimlerin teknik dile boğulmadan izahını bulamayanlar veya lise yıllarından sonra bunları hemen unutanlara tam bir acil yardım.

Afrika’da açlık çeken insanlara yardım için rock ve pop dünyasının önde gelen isimlerini bir araya getirerek dev “Live Aid” organizasyonunu düzenleyen İrlandalı rock şarkıcısı Bob Geldof’un kaleminden “sivri” ve esprili bir dille bu kampanyanın öyküsü.