Mart 1994 Tarihinde Tekrar Baskılar

Üç günden fazla evinde oturduğunda derhal biti kanlanır. Gerekli gereksiz her şeyi öğrenmeye çalışır. Edindiği bilgiyi hafızasında ancak sindirim süresince tutar. Güya iyimser diye övülür. Aslında en olmayacak durumlarda olayların iyi yanlarını görmeye çabalar. Tanrılara kurban edilmek için sunağa yatırıldığında çevresindekilerin birden din değiştireceğini umabilir.

Koç, insana saçını başını yoldurtacak kadar dikkafalı bir tiptir. Kendini üstün görmeye muazzam eğilimlidir. Kural olarak işlerin aslı esasıyla değil fuzulî kısmıyla uğraşır. Hiçbir zaman pek isabetli olmayan görüşleriyle herkesin kalbini kırar. Paslanmış bir elbombası kadar patlayıcıdır. Koç burcunun adı gerçekte aptal koyun olmalıydı.

Aslan doğuştan kaybeder. Bütün haşmetli özelliklerine rağmen bunun böyle olması, herkesin ve her şeyin hakimi olmak için yaratıldığına inanmasındandır. Reistir, şeftir, abidir, her cinsten kraldır, önderdir, kurtarıcıdır. Projektörlerin sürekli kendilerine çevrilmesini istediklerinden, sık sık Boğaz vapurlarının önüne atlayıp güçlükle kurtarılan aslanlar az değildir.

Ersöz’ün, 80’ler/90’lar dönümünde Türkiye’nin toplumsal haritasının ‘katlanma yerlerini’ yansıtan izlenimleri... Beş röportaj: Hapis sonrası hayatla başa çıkma uğraşındaki sosyalistler; “Ateş Altındaki Ülke”nin, “ora”nın, ölümle içiçe insanları, ‘sokaktaki’ Kürtler; üniversiteli ‘yeni’ gençler; medya üzerine Ahmet Oktay; İslamcılar, piyasa ve modernizm.

Boğa bir istikrar şampiyonudur. Mesela naifliği ömürboyu sürer ve herhangi bir şey öğrenmeye de aynı kararlılıkla direnebilir. Rahatına da müthiş düşkündür. Huzur ve sükuna tapar. Kendini ve hayatı anlama yeteneği boğadan esirgenmiştir. Ay sonunda hesap denk geliyorsa boğanın kendinden memnun olmaması için sebep yoktur.

İkizler, boş konuşmak dışında kayda değer faaliyeti olmayan, sözüne güvenilmez, görüşleri dikkate alınmaya değmez, aklı bir karış havada, işe yaramaz tipin tekidir. Konuşma ustalığı ve öğrenme merakı inkar edilemez. Pazarlık, iş bağlama, ikna gibi dallarda şampiyonlukları vardır. Hatta yaratıcıdır da: Dün söylediklerinin aksini tepki yaratmadan ileri sürmek gibi maharetleri çok gelişmiştir.

Kıskançlık, hilebazlık, dediğimdedikçilik, intikam tutkusu, güvenilmezlik, iktidar hırsı, inat... Maşaallah! Sırf kendi varlığını kanıtlamak için akrep herkesin hayatını altüst edebilir. Akrep başkalarını ışıltısıyla kandırır, doyurulmamış arzularla sonsuz bir mücadeleden ibaret olan hayatına katar ve kurban eder.

Profesyonel ruh terbiyecisidir. Kova burcunun icat edildiği tarihten bugüne kadar hatırı sayılır miktarda psikolojik felakete ve sonunda herkesi kül eden ruhsal yangınlara yolaçmıştır. Kovanın alkolle ilişkisi burcunun adının sürahi olduğunu düşündürür. Yalnızlığa katlanamaz, yani bütün insanlar sürekli olarak kovaların tehdidi altındadır. Devamlı kıpır kıpırdır, insana rahat huzur vermez. Özgünlük uğruna bin türlü abuk sabuk işle uğraşabilir, boynuna kravat diye uzatma kablosu takabilir.

Başak pek bilgili ve pratik biri olduğuna inandığı için, başaklarla birlikte yaşayan insanların hayatı genellikle başağın elini sürdüğü işi toparlama çabasıyla geçer. Başağın pratiklik dediği, en gereksiz ayrıntılara boğulmaktır. Onun gözünde düzen kavramına uymayan her şey bir kaos belirtisidir. Hoşgörüsüzlük gösterebileceği durumları artırmak için başak sigara içmez, içki içmez.

Bu dünyada yaşamıyormuş gibi davranma lüksünü kendinde gören, yerinden kıpırdamaya üşenen, kararsız, yüzünde sürekli çaresizlik ifadesi, omuzları çökük bir köşede pinekleyen fuzulî bir yaratıktır. Filozof olmasına filozoftur ama kenar meyhanelerde masanıza oturup gecenizi berbat eden cinsten. Hüzne tutkuludur, hüzünlenme ayinlerine bayılır. Başkalarına destek olmanın ilginç yollarını bulmuştur: Alkolik arkadaşının elinden içki şişesini alacağına oturup onunla birlikte yere serilene kadar kafa çeker.

Yengeç bu dünyada, yok, kendi küçük dünyasında, kimse tarafından anlaşılmayan bir ütopyacı olduğuna inanır. Kendine sorarsanız duygulu, şefkatli, saf-temizdir. Tabiî gerçek başkadır: Dakikada sekiz kere değişen ruh hali, aşırı hassasiyeti (alınganlık da diyebiliriz) mülk düşkünlüğü, kendinden hoşnutluğu ve benmerkezciliği ile hiç de iç açıcı bir yaratık değildir. Bütün burçlar içinde huzur ve düzene en çok düşkün olanıdır.

Kötümserdir, dikkafalıdır, otoriterdir, otoriteye tapınır. Hemen tabi olur ve gözlerini iktidar koltuğuna diker. Esnek değildir, uyumsuzdur, kurudur, mizahtan anlamaz, hırslıdır, tek kuruşun hesabını yapar. Gençken yaşlı, yaşlandığında gençtir. Enerjisi o kadar fazladır ki, kapıştığınız ya da size aşık olan oğlak hayatınızı karartabilir. Bazı iyi özellikleri de vardır.

İletişim Yayınları Akçam’ın bu araştırmasıyla, onyılların en köklü tabularından birine el atıyor. Bir ortak tarih oluşturacak kadar uzun süre birarada yaşamış halkların karşılıklı boğazlaşması ve devlet politikalarıyla tahrik edilen hasımlaşmanın nedenlerinin, mekanizmalarının ele alındığı kitapta, 20. yüzyıl başının kanlı olayları, Türk ulusal kimliğinin oluşma sürecinin özellikleriyle bağlantılı olarak ilk kez inceleme konusu yapılıyor.

Terazi her şeyi analiz etmeye, her şeye dair tezler geliştirmeye bayılır. Onun günlük laf salatası üretimiyle dünyada açlık sorunu çözülebilirdi. Çok kişinin terazinin cazibesi sandığı şey de tezgahtar yapaylığıyla iş icabı planlı gülümseme karışımıdır. Müthiş kararsızlığı ve çekingenliğiyle, karar vermesi gereken her durumda yerlere yapışır ve karar gerektirmeyen en kolay yolu bulup devam eder.