24 Ağustos 1776’da Doğu Prusya’nın Königsberg kentinde (bugünkü Kaliningrad) dünyaya geldi. Babası Christoph Ludwig Hoffmann avukattı; annesi Louisa Albertina Doerffer köklü bir aileden geliyordu. Hoffmann iki yaşındayken anne-babası boşandı ve Louisa, oğlunu da alarak ailesinin evine döndü. Hoffmann bu evde dayısı ve teyzeleriyle birlikte büyüdü. Müzik, edebiyat ve resim dersleri aldığı Burgschule’den mezun olduktan sonra, Königsberg Üniversitesi’nde hukuk okudu. 1795 yılında mezun olduktan sonra avukatlığa başladı; Königsberg’de, Glogau’da ve Berlin’de mesleğini icra etti. 1800 yılında Polonya vilayeti olan Poznan’daki mahkemeye tayin edildi. Kuzini Minna Doerffer ile nişanlandıysa da dört yıl sonra bu nişanı bozdu ve Michalina Rorer ile evlendi. Bir dönem, Poznan´ ’ın önde gelen şahsiyetlerinin karikatürlerini çizdiği ve dağıttığı için Plock kasabasına sürüldü, sonra 1804’te Varşova’ya tayin edildi. İsimlerinden “Wilhelm”i Mozart sevgisinden “Amadeus” olarak bu yıl değiştirmiştir. 1805 yılında Cäcilie adında bir kızı dünyaya geldi fakat bu sırada Hoffmann’ın hayatı altüst oldu: Fransız orduları Varşova’yı işgal etti ve Napoléon’a sadakat yemini etmeyen tüm devlet görevlileri azledildi. Hoffmann da onlardan biriydi. Eşini Poznan´ ’a, akrabalarının yanına gönderdi, kendisi Berlin’e yerleşti ve müzik kariyerine başladı. Napoléon, bu kez de Berlin’i işgal etti. Bu sırada kızının iki yaşında öldüğünü öğrendi. Eşiyle birlikte Bamberg’e taşındı, burada orkestra şefliği yaptı; daha sonra müdür yardımcılığına yükseldi, bestecilik ve set tasarımıyla uğraştı. Dresden’e orkestra şefi olarak tayin edildi. İlk yayımlanan edebiyat eseri Fantasiestücke in Callots Manier (Callot Üslübunda Düş Tabloları, 1814) adlı bir öykü derlemesiydi. Daha sonra Şeytanın İksirleri (1815) ve Gece Tabloları (1816) yayımlandı. Muhalifleri araştıran ve yargıya çıkaran bir heyete atandı; bu heyetin tasvip etmediği faaliyetlerinin bir parodisini Meister Floh (Bit Efendi) kitabının “Knarrpanti” sahnesinde yazdı. Serapionsbrüder (Serapion Kardeşler, 1819) derlemesini, Prinzessin Brambilla (Prenses Brambilla, 1820) ve Kedi Murr’un Dünya Görüşü’nü (1820) hayatının son yıllarında yayımladı. Sakıncalı “Knarrpanti” sahnesinden ötürü Meister Floh kitabının el yazmalarına el konuldu, Hoffmann hakkında soruşturma açıldı. Bu sırada Hoffmann’ın sağlığı kötüleşti; yazar kendini ancak hasta yatağından savunabilir hale gelince, suçlamalar devam ettirilmedi. Sonunda kitap bu sakıncalı bölümler çıkarılıp yayımlandı. Hoffmann, 25 Haziran 1822’de frengi hastalığından hayata gözlerini yumdu. Berlin’in Kreuzberg semtindeki Jerusalemkirche ve Deutscher Dom Cemaati III. Mezarlığı’na defnedildi. “Amadeus” adı resmileştirilmediğinden, mezar taşında adı E.T.W. Hoffmann olarak geçmektedir. Hoffmann Gece Tabloları adlı öykü derlemesindeki “Kum Adam”ı yazmamış olsaydı, Freud’un bilinçaltını keşfedememiş olacağı söylenir.
