Dersim'in Kayıp Kızları
“Tertelê Çêneku”

Nezahat ve Kazım Gündoğan, yıllarca uğraşarak, sebatla, Dersim’in bu kayıp kızlarının izini sürdüler. Kendileriyle, yakınlarıyla konuştular. Bu kitapta, yüzü aşkın ‘vaka’ yer alıyor: Ailesinden, kökünden koparılmış insanların çile dolu hikâyelerinden parçalar… Annelerin çocuklarından, hatta bazen kendilerinden sakladıkları sırların hikâyeleri…

“Kız kardeşim 2-3 yaşlarındaydı. Adı Xece (Hacer). Bizi Ovacık’ta toplamış kafileler halinde Hozat üzerinden Elazığ’a götürüyorlardı. Yüzlerce belki binlerce insan. Yara bere içinde, aç susuz, perişan. Ben 13 yaşlarındaydım. Her şeyi bugün gibi hatırlıyorum. Subaylar güzel kız çocukları almak istiyorlardı. Kız kardeşim çok güzeldi. Bir subay kız kardeşimi annemden zorla almak istedi. Annem vermedi. Pertek köprüsüne geldiğimizde orada mola verildi. Aynı subay tekrar geldi ve annemden zorla aldı. Ağladı. Ne yaptıysa aldı. ‘Evlatlık alacağım. Ona bakacağım,’ dedi subay. Sadece kız kardeşim alınmadı tabii. Çok kız çocuğu alındı. Aynı zamanda amcamın kızı da alınıp götürülüyor. Amcamın kızının adı Tege idi.”

Xece’nin, Tege’nin başına gelenler ‘münferit olay’ değil. 1937/1938 “Tunceli Harekâtı”ndan sonra çok sayıda kız çocuk ailelerinden alındı – kimisi zaten anne babasız kalmıştı. Yatılı okullara verildiler, bazıları da subaylara veya bürokratlara evlatlık olarak teslim edildi. Aslında 1926’dan 1950’ye kadar değişen yoğunluklarla süren bu uygulama, Dersim kırımının vahim cephelerinden biridir.

Nezahat ve Kazım Gündoğan, yıllarca uğraşarak, sebatla, Dersim’in bu kayıp kızlarının izini sürdüler. Kendileriyle, yakınlarıyla konuştular. Bu kitapta, yüzü aşkın ‘vaka’ yer alıyor: Ailesinden, kökünden koparılmış insanların çile dolu hikâyelerinden parçalar… Annelerin çocuklarından, hatta bazen kendilerinden sakladıkları sırların hikâyeleri…

 

1968 yılında Erzincan'da doğdu. Lise eğitimine kadar İstanbul'da okudu. 1987 yılında Trakya Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Mümarlık Bölümü'nü kazandı. Politik düşüncelerinden dolayı eğitimine ara vermek ve 6,5 yılını hapishanede geçirmek zorunda kaldı. 2001 yılında hapishaneden çıktı, Türkiye İnsan Hakları Vakfı'nın (TİHV) organize ettiği sinema kursuna katıldı, yarım kalan mimarlık eğitimini tamamladı. İlk olarak doğa ve barajları konu alan Munzur Akmazsa belgesel filmini çekti. 2010 yılında da, araştırması ve yapımı üç yılı bulan İki Tutam Saç - Dersim'in Kayıp Kızları belgesel filmini tamamladı. Halan "Dersim'in Kayıp Kızları" projesi kapmsamında belgesel film çalışmasını sürdürmekte ve mimarlık yapmaktadır. Evli ve bir çocuk annesidir.

1963 yılında Dersim (Tunceli), Ovacıkta doğdu. 1980 askeri darbesiyle birlikte Dersim'den ayrılarak İstanbul'a yerleşti. Politik düşünceleri nedeniyle toplam on yıl değişik hapishanelerde tutuldu. 2002 yılında serbest bırakıldı. Çeşitli gazete ve dergilerde değişik isimlerle makale ve araştırma yazıları yazdı. Munzur Akmazsa, İki Tutam Saç - Dersim'in Kayıp Kızları belgesel filmlerinin araştırmacılığını ve yapımcılığını üstlendi. Araştırmacı ve yapımcı olarak halen tarihsel ve toplumsal konulara dair çalışmalar yapmakta. Evli ve bir çocuk babasıdır.

Kitabın Adı Dersim'in Kayıp Kızları
Alt Başlık “Tertelê Çêneku”
ISBN 9789750511042
Yayın No İletişim - 1806
Dizi Bugünün Kitapları - 142
Alan Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları
Sayfa 608 sayfa
En 130 mm
Boy 195 mm
Ağırlık 487 gr
Perakende Satış Fiyatı 425,00 TL
Baskı 12. baskı - Ekim 2024 (1. baskı - Ekim 2012)
Yazar Nezahat Gündoğan, Kazım Gündoğan
Kapak Suat Aysu
Editör Tanıl Bora
Uygulama Hüsnü Abbas
Düzelti Cem Tüzün
Baskı Sena Ofset
Cilt Sena Ofset